Tajlandia i religia

Należy wiedzieć, że blisko 94% tajskiego społeczeństwa deklaruje swoją przynależność do buddyzmu; drugi na tej liście islam ma niecałe 5% wyznawców, a pozostałe religie to chrześcijaństwo – nieco ponad 1%, oraz „inne” (stan na 2018 rok). Niewielki odsetek stanowią też wyznawcy hinduizmu (w tym Sikhowie), judaizmu oraz ludzie deklarujący się jako niewierzący. Co typowe dla krajów azjatyckich, oficjalne zestawienie nie oddaje pełnego obrazu wyznaniowego kraju, w którym różne wpływy oraz tradycyjne wierzenia przenikały się od setek lat. Zgodnie ze strukturą demograficzną Tajlandii w tym wypadku są to często fuzje buddyzmu z tradycjami spirytualizmu chińskiego lub elementami animizmu (wiary w duchy przyrody) spotkanego wśród górskich mniejszości etnicznych. Wpływ na kształtowanie się tajskiego buddyzmu „theravada” miały również elementy hinduizmu, historycznie zaczerpnięte z sąsiedniego imperium Khmerów.

W czym religia może pomóc?

Uważa się, że buddyzm przybył na tereny współczesnej Tajlandii około III wieku ze Sri Lanki, zanim jednak ustanowiono go religią państwową, minęło kolejne tysiąclecie. Wiadomo, że jego rozkwit przypadł na czasy funkcjonowania królestwa Sukhothai, jednak wiele świadectw historycznych z tego okresu jest niepełnych – zostały zniszczone podczas najazdu wojsk birmańskich na Ayutthayę w XVIII wieku. Za czasów panowania króla Phaya Lithai (lata 1347-1368), który był gorącym buddystą, powstało wiele cennych skryptów opisujących filary wiary. Autorem jednego z nich był sam władca, który podjął się analizy buddyjskiej kosmologii. Buddyzm zyskał wśród Tajów uznanie ze względu na wartości, którym hołdował: wzajemną tolerancję oraz odpowiedzialność za własne czyny. Świątynie i klasztory stały się centrami lokalnych społeczności, a religijna tradycja ukształtowała w dużej mierze tajską kulturę, poprzez swój wpływ na ekspresję w sztuce czy celebrowane święta. W XIX wieku „sangha” (ogólne sformułowanie opisujące społeczność buddyjską) została dość mocno zinstytucjonalizowana, a król Rama IV zainicjował zmiany, które nadały jej hierarchiczną strukturę. Obecnie, choć widok mnichów na ulicach zarówno prowincji, jak i dużych miast jest nadal codziennością, tradycja buddyjska powoli ginie w otchłani postępującego rozwoju nowoczesności, który niesie ze sobą oznaki świeckości. Buddyjski charakter krajów jest znacznie bardziej odczuwalny u sąsiadów – w Kambodży, a w szczególności w Laosie. Oznaką tego jest między innymi znacznie mniejszy w Tajlandii odsetek mężczyzn wstępujących choćby na krótki czas do klasztorów (zgodnie z tradycją należało to robić choćby raz w życiu – na kilkumiesięczny okres „vassy”, czyli buddyjskiego postu). Buddyjskie wierzenia w Tajlandii przenikają się z elementami innych duchowych tradycji, co jest szczególnie zauważalne na obszarach wiejskich, gdzie ludowe obyczaje są najbardziej zakorzenione. Wszechobecne ołtarzyki zwane „san phra phum”, przy których z rana ofiaruje się dary oraz pali kadzidła, są nie tylko miejscem modlitw buddyjskich, lecz także wiążą się ze zmarłymi przodkami oraz „phi” – duchami poszczególnych przedmiotów czy zjawisk. Dużą rolę w sferze duchowej odgrywają także przesądy. Numerologia czy noszone na szyi talizmany są elementami nieodłącznie związanymi z buddyzmem w Tajlandii.

Islam to przede wszystkim religia mniejszości muzułmańskich, które zamieszkują południowe prowincje Tajlandii przy granicy z Malezją. Jego wyznawców możemy spotkać także w dużych tajskich miastach, szczególnie w Bangkoku, który jest domem dla emigrantów z innych części Azji: Pakistanu, Bangladeszu czy Indonezji. Wprawdzie rzadko, ale możemy spotkać także rdzennych Tajów utożsamiających się z islamem, na przykład wskutek mieszanego małżeństwa. O sile tej mniejszości świadczy choćby liczba świątyń – meczetów jest w Tajlandii blisko 3500.

Chrześcijaństwo nie przyjęło się zbyt dobrze na tajskiej ziemi mimo aktywnej działalności europejskich misjonarzy, rozpoczętej w XVI wieku. Większość współczesnych chrześcijan w Tajlandii to katolicy, choć działają także wspólnoty protestanckie. Grupy te skupione są w istotnej mierze na północy kraju. W 1984 roku Tajlandię odwiedził papież Jan Paweł II, który modlił się między innymi w stołecznej katedrze Wniebowzięcia.